زن و شوهر برای اقدام به بارداری چکاپ و آزمایشات پیش از بارداری را انجام داده،
تغذیه قبل از بارداری را رعایت کرده و برای مدتی ویتامین‌های ضروری قبل از بارداری را مصرف کرده‌اند.
دوران بارداری را پشت سر گذاشته و به سلامتی زایمان کرده‌اید، حال نوبت به شیر دادن به نوزاد عزیز است.
- شانه و گردن مادر باید آزاد و راحت باشند.
- مادر باید پالشی در پشت خود قرار دهد.
- مادر باید کاملا آزاد بوده و هیچگونه اضطراب، فشار و یا استرسی داشته باشد.
وضعیت صحیح نوزاد هنگام شیر خوردن:
- صورت شیرخوار باید مقابل پستان مادر باشد.
- شیرخوار باید از پشت شانه‌هایش حمایت گردد
- مادر باید با نوک پستان، گونه‌ی شیرخوار را لمس کرده و منتظر بماند تا شیرخوار دهانش را باز کند،
پس از آن لب پایین شیرخوار را بر روی هاله‌ی زیرین سینه قرار داده،
سریعا شیرخوار را به خود نزدیک کرده و نوک پستان و هاله آن را در دهان شیرخوار بچپاند. - باید بین مادر و شیرخوار تماس تنه به تنه و خیلی نزدیک برقرار باشد.
- باسن شیرخوار باید بغل گرفته شده و نباید آزاد باشد.
- نباید بازوی شیرخوار آویزان باشد بلکه باید در تماس با بدن مادر باشد.
- چانه شیرخوار در تماس با پستان باشد.
- سر و گردن و کودک باید راحت و آسوده باشد.
- سر و بدن شیرخوار باید در یک امتداد قرار داده باشد.
نشانه‌های وضعیت درست شیردهی
- بدن شیرخوار کاملا مقابل بدن مادر و در تماس نزدیک با آن است.
- صورت شیرخوار مقابل پستان مادر است.
- چانه‌ی شیرخوار روی پستان مادر است.
- دهان نوزاد یا شیرخوار کاملا باز است.
- لب پایین کودک به طرف خارج برگشته است.
- قسمتی از هاله پستان در بالای لب بالا و قسمت کمتری از آن زیر لب پایینی شیرخوار یا نوزاد قابل مشاهده است.
- شیرخوار زبانش را به حالت مقعر دور تا دور پستان قرار داده است.
- آرام و عمیق می‌مکد.
- صدای بلعیدن و قورت دادن نوزاد را می‌توان به خوبی شنید.
- گونه‌های نوزاد گرد و برآمده است.
- مادر دردی در هنگام شیر دادن احساس نمی‌کند.
نشانه وضعیت نادرست شیردهی
- بدن نوزاد چرخیده و در تماس نزدیک با بدن مادر نیست.
- سرش به عقب یا جلو خم شده است.
- چانه نوزاد از سینه فاصله دارد.
- لب‌های نوزاد به داخل برگشته و یا غنچه شده‌اند.
- قسمت‌های زیادی از هاله پستان بخصوص زیر لب پایینی قابل مشاهده هستند.
- نوزاد به صورت سطحی و شلی می‌مکد.
- به جای صدای قورت دادن صدای ملچ و ملوچ شنیده می‌شود.
- مادر به هنگام شیر دادن به نوزاد احساس درد کرده و یا دچار زخم یا شقاق نوک پستان می‌شود.
هر مادری بر اساس موقعیت خود بهترین حالت شیر دادن به نوزاد را برای خود انتخاب می‌کند.
در این قسمت حالت‌های مختلف شیردهی به نوزاد را با هم بررسی می‌کنیم.
۱- شیر دادن به نوزاد در حالت خوابیده
وضعیت شیردهی به نوزاد در حالت خوابیده برای خانم‌هایی که سزارین شده‌اند و یا مادرهایی که بخیه محل زایمان دارند مناسب است،
همچنین مادرهایی که سینه‌های بزرگی داشته و یا تمایل به استراحت در هنگام شیردهی دارند،
می‌توانند از این روش استفاده می‌کنند.
در این روش سر و بدن نوزاد باید در امتداد یک خط مستقیم قرار داشته و صورت نوزاد روبه‌روی سینه مادر باشد.
بدن نوزاد نیز باید در تماس نزدیک با بدن مادر بوده و پشت او باید با دست مادر نگه داشته شود.
۲- حالت زیر بازو (گهواره یا راکی آمریکایی)
این روش یا حالت برای فرزندان دوقلو یا مادرهایی که دچار انسداد مجاری شیر شده‌اند، بسیار مناسب است
مادر در این حالت در وضعیت نشسته قرار داشته و با دستش سر نوزاد را نگه داشته،
و با همان دست بدن و پای او را در زیر بغل و بازوی خود قرار دهد.
و از یک بالش در زیر دستش استفاده کند.
۳- روش بغل گرفتن
این روش، متداول‌ترین و بهترین روش شیردهی به شیرخوار می‌باشد.
شانه نوزاد، روی خم آرنج و سرش روی بازوی مادر قرار می‌گیرد.
صورت کودک مقابل سینه مادر بوده و سر و بدنش در یک امتداد قرار دارند.
نشیمنگاه او باید با دست مادر حمایت شود.
دست نوزاد نیز نباید بین نوزاد و مادر باشد بلکه باید در پهلوی مادر و در تماس با بدن او باشد.
شیردهی به دوقلو و سه قلو
مادرهایی که در صورت داشتن فرزندان دوقلو و سه قلو می‌توانند از مجموعه‌ای از روش‌های اول و دوم و سوم استفاده کنند.
روش گهواره ضربدری
تا حدی شبیه به روش زیر بازو بوده و برای نوزادان خیلی کوچک و یا مادران در اوایل دوران شیردهی مناسب است.
مدت زمان شیردهی به پسر یا دختر
از نظر اسلام نوزادان باید دو سال تمام از مادر خود شیر بخورد،
شیردهی باید طبق خواسته و میل نوزاد انجام بگیرد و ساعت خاصی در شب و روز وجود ندارد.
مادر باید حداقل ۸ بار در طی شبانه روز به شیرخوار شیر بدهد.
به طور میانگین و معمول شش تا ۹ بار در شبانه روز (۲۴ ساعت) در ماه‌های اول زندگی نوزاد.
هر بار که نوزاد علائم گرسنگی را نشان داد باید به او شیر داده شود. تعداد و میزان شیر در کودکان متفاوت است.
اولین شیری که نوزاد از مادر می‌خورد، ۳۰ دقیقه تا یک ساعت بعد از تولد است.
اگر نوزاد تا ۳ ساعت درخواست شیر نکرد، مادر باید خودش به او شیر دهد.
شیرخوار باید از هنگام تولد تا پایان ۶ ماهگی تنها از شیر مادر تغذیه کند.
نوزاد چند دقیقه باید شیر بخورد؟
مدت زمان شیردهی نوزاد معمولا ۲۰ تا ۴۵ دقیقه است، در ۲۰ دقیقه مک زدن صحیح سینه خالی می‌شود، اما به دلیل خواب‌آلودگی و یا تفاوت‌های دیگر بین نوزادها ممکن است بیشتر طول بکشد که نیاز به شکیبایی و صبر مادر عزیز دارد.
